Schemeringskleuren


De voorbije dagen waren er – mede door de vele middelhoge en hoge wolken – een paar spectaculaire zonsopgangen en zonsondergangen te zien. Sociale media staat ondertussen vol van dit prachtige kleurrijke spektakel.

Zonlicht dat door de atmosfeer reist wordt verstrooid. De lichtdeeltjes gaan door de moleculen die in de atmosfeer aanwezig zijn en worden hierdoor van koers veranderd. Dit verschijnsel staat bekend als Rayleigh-verstrooiing. In het licht van de zon zitten alle kleuren, van lange naar korte golflengte: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet. De mate van Rayleigh-verstrooiing is sterk afhankelijk van de golflengte van het licht, blauw licht wordt veel sterker verstrooid dan rood licht. Daardoor is de daghemel (wanneer de zon hoog aan de hemel staat) blauw: het is blauw zonlicht, dat sterk verstrooid wordt en alle richtingen op gestuurd wordt. Daar wordt het licht vervolgens opnieuw verstrooid, zodat het uiteindelijk, via een flinke omweg, ons oog bereikt. Daardoor zien we het blauwe licht uit alle richtingen komen.

Wanneer de zon laag aan de hemel staat, moet het licht een langere weg afleggen in de atmosfeer om ons te bereiken. De mate van verstrooiing is dan dus sterker, zo sterk dat niet alleen blauw licht wordt verstrooid, maar bijna alle kleuren van violet tot geel. Alleen oranje en rood licht blijven dus (gedeeltelijk) over, en die domineren het zonlicht en kleuren de hemel rood. Om precies dezelfde reden is ook de ondergaande zon rood.

‘s Avonds is er dikwijls meer stof in de atmosfeer en zijn de kleuren soms nog feller dan ‘s ochtends wanneer er nog niet zoveel stof in de dampkring zit. Begint de dag met een rode gloed in het oosten, dan wijst dat soms op waterdamp en uiterst kleine waterdruppeltjes die de voorbode kunnen zijn van regenweer. Er zijn nog veel andere fenomenen die de hemel rood doen kleuren. Stof afkomstig van de Filippijnse vulkaan Pinatubo ging in 1991 de hele wereld rond en dat veroorzaakte toen ook in onze streken ongemeen felle schemeringskleuren.