Wanneer het helder of licht bewolkt is kan je vaak vliegtuigstrepen zien. Een andere naam voor deze ‘wolken’ zijn contrails, een samenvoeging van ‘condensation’ en ‘trails’. Hoe ontstaan die vliegtuigstrepen en wat voor een impact hebben ze?
De naam “vliegtuigstrepen” verraadt al wat de veroorzaker is van die strepen; namelijk vliegtuigen! Ze ontstaan op een hoogte van ongeveer acht tot twaalf kilometer. Er zijn wel een tweetal voorwaarden waar de atmosfeer aan moet voldoen, voordat de contrails ontstaan. Allereerst moet de lucht koud genoeg zijn en ten tweede moet er ook genoeg vocht aanwezig zijn. Als een vliegtuig door de atmosfeer vliegt, stoten de hete motoren waterdamp en roetdeeltjes uit die in de lucht terechtkomen. Die roetdeeltjes dienen, mits de temperatuur onder de min veertig graden is, vervolgens als condensatiekernen. Watermoleculen kunnen zich aan die kernen binden, waardoor er condensatiedruppels ontstaan. Die druppels gaan, door de koude omgeving, daarna onmiddellijk over in ijskristallen. Al die ijskristallen samen vormen uiteindelijk die langwerpige witte wolk: de vliegtuigstreep.
De lengte hangt af van de temperatuur van de lucht waar een vliegtuig in vliegt. Vliegtuigstrepen beginnen ongeveer dertig meter achter de motoren van een vliegtuig. Als de temperatuur van de lucht tussen de -46 en -50 graden is, ontstaat er een dunne streep die maar maximaal zo’n tien minuten zichtbaar is. Is de temperatuur lager dan -50, dan kunnen de strepen veel langer blijven hangen. Als er boven in de atmosfeer dan ook nog eens genoeg wind staat, waaien de strepen uit en worden ze dikker.
Vliegtuigstrepen hebben zo nu een dan een kleine invloed op het weer. Ze hebben namelijk hetzelfde “effect” als normale wolken. De witte strepen reflecteren namelijk een deel van het inkomende zonlicht, waardoor het iets minder warm wordt. Aan de andere kant reflecteren ze ook de uitgaande straling die door de aarde wordt uitgezonden, wat een verzachtend effect heeft. Een goed voorbeeld van dit effect was net na de aanslagen in New York op 11 september zichtbaar. Doordat al het vliegverkeer tijdelijk werd stilgelegd, waren er ook geen vliegtuigstrepen. Waarnemingen lieten toen zien dat er grotere schommelingen tussen de dag- en nachttemperatuur waren.