De schaal van Beaufort wordt gebruikt om de snelheid van de wind aan te duiden. De schaal werd in 1805 opgesteld door de Ier en marinecommandant Sir Francis Beaufort. Hij maakte een indeling in 13 windsterkten, aan de hand van de zeilvoering van een Fregat. Zijn schaal was gebaseerd op de kracht die de wind per oppervlakte-eenheid uitoefende, niet op de snelheid: hij keek naar het gedrag van zijn schip, niet naar de wind zelf.
Met het verdwijnen van het fregat uit het beeld op zee verdween ook het meetinstrument. In 1946 werd door het International Meteorological Committee de schaal gewijzigd naar de gemiddelde windsnelheid gedurende 10 minuten op een hoogte van 10 meter boven de grond. Zo veranderde de windkracht-schaal van Beaufort in een windsnelheid-schaal. De schaal telt 17 waardes, boven de 12 van Beaufort nog een aantal waardes voor de snelheid van de wind in een orkaan. De Beaufort Windkracht Schaal werd zo omgezet in de Beaufort Windsnelheid schaal.
De windkracht volgens de Schaal van Beaufort
De schaal van Beaufort wordt gebruikt voor de gemiddelde windsnelheid, niet voor de snelheid van rukwinden. Heel vaak worden die twee met elkaar verward. Als de wind bijvoorbeeld gedurende 10 minuten waait met een gemiddelde snelheid van 70 km/u met pieken tot meer dan 117 km/u, is er dus geen sprake van windkracht 12 (orkaan), maar van windkracht 8 (stormachtige wind). Waar velen moeite mee hebben is het feit dat de grenzen tussen de verschillende waardes op de schaal van Beaufort, uitgedrukt in knopen en in km/h, niet met elkaar overeen komen. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de schaal van Beaufort oorspronkelijk niet gebaseerd was op een objectief meetbare grootheid, maar op de waarneming van het gedrag van een schip. Daarbij is later een schaalverdeling in twee gangbare eenheden gezocht, waarbij slechts hele eenheden (in dit geval knopen en km/h) werden gebruikt. Aangezien deze eenheden geen gehele veelvouden van elkaar zijn, is het onmogelijk om deze twee exact met elkaar in overeenstemming te krijgen. Een andere mogelijke bron van verwarring ligt in de term zelf. Hoewel in de meteorologie gesproken wordt van windkracht, is deze grootheid geen kracht in de natuurkundige betekenis.
| kracht | benaming | benaming zeevaart | snelheid in km/h* | snelheid in m/s* | snelheid in knopen | uitwerking boven land en bij mens | uitwerking boven zee |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | stil | windstil | 0-1 | 0-0,2 | 0-1 | rook stijgt recht of bijna recht omhoog | spiegelglad |
| 1 | zwak | flauw en stil | 1-5 | 0,3-1,5 | 1-3 | windrichting goed af te leiden uit rookpluimen | kleine golfjes, geschubd oppervlak |
| 2 | zwak | flauwe koelte | 6-11 | 1,6-3,3 | 4-6 | wind voelbaar in gezicht, weerhanen tonen nu juiste richting, blad ritselt | kleine, korte golven |
| 3 | matig | lichte koelte | 12-19 | 3,4-5,4 | 7-10 | opwaaiend stof, vlaggen wapperen, spinnen lopen niet meer | kleine golven, breken, schuimkopjes |
| 4 | matig | matige koelte | 20-28 | 5,5-7,9 | 11-15 | papier waait op, haar raakt verward, geen last van muggen meer | golven iets langer, veel schuimkoppen |
| 5 | vrij krachtig | frisse bries | 29-38 | 8,0-10,7 | 16-21 | bladeren van bomen ruisen, gekuifde golven op meren en kanalen, vuilnisbakken waaien om | matige golven, aanschietende zee (overal schuimkoppen, af en toe opwaaiend schuim) |
| 6 | krachtig | stijve bries | 39-49 | 10,8-13,8 | 22-27 | problemen met paraplu’s en hoeden waaien af | grotere golven, schuimplekken, vrij veel opwaaiend schuim |
| 7 | hard | harde wind | 50-61 | 13,9-17,1 | 28-33 | het is lastig tegen de wind in te lopen of te fietsen | golven worden hoger, beginnende schuimstrepen |
| 8 | stormachtig | 62-74 | 17,2-20,7 | 34-40 | twijgen breken van bomen, voortbewegen zeer moeilijk | matig hoge golven, schuimstrepen | |
| 9 | storm | 75-88 | 20,8-24,4 | 41-47 | schoorsteenkappen en dakpannen waaien weg, kinderen waaien om, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog | hoge golven, rollers, zicht wordt slechter door schuimvlagen | |
| 10 | zware storm | 89-102 | 24,5-28,4 | 48-55 | grote schade aan gebouwen, volwassenen waaien om, bomen raken ontworteld, vogels blijven aan de grond | zeer hoge golven, zee wordt wit van het schuim, overslaande rollers, verminderd zicht | |
| 11 | zeer zware storm/ orkaanachtig | 103-117 | 28,5-32,6 | 56-63 | grote schade aan bossen | extreem hoge golven, zee geheel bedekt met schuim, sterk verminderd zicht | |
| 12 | orkaan | >117 | >32,7 | >63 | verwoestingen | lucht is vol met verwaaid water en schuim, zee volkomen wit, vrijwel geen zicht meer |
*: gemiddelde snelheid over 10 minuten gemeten