De kortste dag en langste nacht


22 december is de kortste dag van 2019. Daarmee wordt natuurlijk niet de lengte van het etmaal bedoeld, maar de lengte van het daglicht (dus de lengte tussen zonsopkomst en zonsondergang). Deze kortste dag van het jaar heeft een specifieke naam en gaat gepaard met een bijzonder moment in de beweging van de aarde rond de zon en om zijn eigen as.

De Aarde draait in een schuine positie in een jaar tijd een baan om de zon. Hierdoor ontstaan de seizoenen, waarbij in onze winter het noordelijk halfrond het minst beschenen wordt. Gedurende het jaar beweegt de zon iedere dag wat hoger of wat lager aan de hemel. Zo bereikt zij haar laagste stand in de winter rond 21/22 december. Op deze dag staat de zon in lijn met de zuidelijke keerkring. Een keerkring is een denkbeeldige cirkel op de aardbol die evenwijdig aan de evenaar is en op ongeveer 23,5 graden afstand ervan ligt. De noordelijke keerkring noemen we de Kreeftskeerkring en de zuidelijke ene de Steenbokskeerkring.

De laatste zonsopkomst en de vroegste zonsondergang vallen niet per se op de winterzonnestilstand. Dat komt doordat de baan van de aarde rond de zon een ellips vormt en niet een perfecte cirkel. Tijdens de winterse zonnewende blijft het op de noordelijke poolcirkel precies een etmaal lang donker. Deze dagen van december zijn niet voor niets de “donkere dagen” voor Kerst. Vanaf volgende week worden de dagen weer langer en voor je het weet, hebben we het alweer over de zomerzonnestilstand!