Waait het meer of minder dan vroeger?


Normaal kunnen we in deze periode genieten van een aantal mooie zomerdagen. Toch stond de voorbije dagen het weer in teken van de wind. Waait het harder dan vroeger of juist zachter? En verandert de windsnelheid met een veranderend klimaat?

Omdat de wind vroeger op slechts weinig plaatsen werd gemeten, zijn langlopende waarneemreeksen schaars. De metingen zijn dan ook nog gevoelig voor veranderingen in meetinstrument en in de omgeving van het meetinstrument. Boven open zee zijn nauwelijks directe windwaarnemingen beschikbaar. Daarom wordt veel gebruik gemaakt van andere, indirecte waarnemingen, zoals luchtdrukmetingen.  Reeksen van luchtdrukmetingen zijn voor langere perioden beschikbaar en nauwkeuriger dan de windreeksen. Aangezien de windsnelheid  en –richting afhangen van het drukverschil tussen verschillende plaatsen, kan met behulp van deze drukmetingen de zogenoemde geostrofische wind worden bepaald.

Boven de Noordzee is in deze indirecte windmetingen geen duidelijke trend gevonden over de laatste 140 jaar. De jaarlijkse variaties zijn groot. Hoge gemiddelde windsnelheden werden gevonden aan het begin van de 20e eeuw en lagere waarden halverwege de eeuw. Vanaf de jaren ’50 nam de gemiddelde windsnelheid weer toe tot het begin van de jaren ’90, waarna een sterke afname plaatsvond  tot 2004.

Directe windwaarnemingen op 10 meter hoogte laten echter wel een dalende trend zien sinds 1960. Ook in veel andere landen daalt de gemiddelde windsnelheid boven land. Zo stelde m’n vast dat bij 73 procent van de landstations de windsnelheid de afgelopen 30 jaar is afgenomen. Voor een groot deel komt dit door een toename  van de ruwheid van het landschap:  hoe meer bebouwing en bebossing, hoe meer de wind wordt afgeremd. Als deze verandering eruit wordt gefilterd zijn de veranderingen in de wind nog maar klein, en kleiner dan de natuurlijke variatie van jaar tot jaar.

Klimaatmodellen worden ingezet om uitspraken te kunnen doen over het windklimaat in de toekomst. De meeste modelstudies geven aan dat de veranderingen in het windklimaat gering zijn en niet statistisch significant. Wel lijkt er een toename te zijn in het aantal situaties met extreme wind uit westelijke richtingen. Ook zijn er aanwijzingen dat in een warmer klimaat (ex-) tropische cyclonen de Noordzee vaker bereiken.