Tot hiertoe is het voorjaar 2018 op weergebied best een meevaller geworden in Wichelen. Tot twee keer toe hebben we mogen genieten van een lange periode van droog en warm weer, met veel zon en weinig bewolking. Op verschillende dagen was er een staalblauwe, wolkenloze hemel te zien. Zijn er momenteel meer wolken te zien dan vroeger? Of juist minder?
Van oudsher wordt in de meteorologie bewolking met het blote oog geschat door waarnemers. De bewolking wordt uitgedrukt in octa’s, oftewel de bedekkingsgraad in achtsten (0 = volledig onbewolkt, 8 = volledig bewolkt). Dat is echter alles behalve een objectieve methode. Twee waarnemers van dezelfde wolkenlucht blijken nogal eens een verschillende bedekkingsgraad te rapporteren. Deze methode is dus niet bruikbaar om de vraag te beantwoorden of wolkenloze luchten tegenwoordig minder vaak of veel meer voorkomen.
De hoeveelheid bewolking kan ook op andere, meer moderne en accuratere manieren worden gemeten: met een ‘all-sky’ camera bijvoorbeeld. M’n meet hiermee de zonnestraling in plaats van de bewolking. De hoeveelheid zonnestraling kan namelijk prima objectief met instrumenten worden vastgesteld. Is een wolk een wolk omdat een menselijke waarnemer hem moet kunnen zien? Soms bestaat een wolk uit deeltjes zo klein en zo weinig dat het blote oog de wolken niet ziet, maar die wel degelijk de hoeveelheid zonnestraling aan de grond zal beïnvloeden.
Als we dan kijken naar de hoeveelheid zonnestraling in de afgelopen 50 jaar, zien we dat vanaf halverwege de jaren 1980 het zonniger is geworden. Het gemiddelde dagelijkse percentage zonneschijnduur is sinds het midden van de jaren 1980 toegenomen van 32 naar 37 procent. Dat wordt vooral toegeschreven aan verbeterde luchtkwaliteit (de uitstoot van zwavel is vrijwel nul geworden) en de daardoor afgenomen bewolking (de zwavel werkt als condensatiekernen voor wolken). De veranderingen in zonneschijnduur op hun beurt zijn weer van invloed op het weer: ze lijken te hebben geleid tot hogere temperaturen, lagere luchtvochtigheid en beter zicht, vooral in de zomer.